مبانی نظری توانبخشی شناختی در بازسازی كاركردهای اجرایی بیماران وسواسی جبری

وسواس از زمان های دور مورد توجه بوده است و در تاریخ و ادبیات نیز رد پای آن دیده می شود. فروید و پیش از او کراپلین این اختلال را زوانگروس خوانده بودند. این واژه در انگلیسی به وسواس و در ایالت متحده به اجبار ترجمه شد. نویسندگان بعدی که از این موضوع آگاهی نداشتند و می خواستند معنای "وسواسی" و "اجباری" را منتقل کنند، عبارت وسواسی-اجباری را برای آن به کار بردند. در نسخه استاندارد آثار فروید، با کاربرد روان نژندی وسواسی به جای زوانگروس در برابر کاربرد "وسواسی اجباری" مقاومت شد و را و نیز عبارت رفتار وسواسی را به کار برد. در زمان های قدیم وسواس به طور کلی مرتبط با مذهب شناخته می شد و می پنداشتند مبتلایان به این بیماری به وسیله نیروی بیرونی تسخیر شده اند. شکسپیر در قرن شانزدهم توصیف جالبی از وسواس شستشو در شخصیت بانو مکث ارایه می دهد. این شخصیت، در تلاش برای رهایی از احساس گناه به صورت تکراری دستان خود را می شست، رفتاری که هنوز هم شکل غالب رفتار های وسواسی است.

از اوایل قرن نوزدهم، وسواس از حوزه ی مسایل روحانی و آیین مندی های مذهبی خارج شد و به حوزه ی پزشکی راه یافت. در سده بیستم میلادی و با پیدایش روانشناسی بالینی، تعریفی غیرآسیب شناختی غیرمذهبی از وسواس ارایه شد. پیرژانه نخستین کسی بود که دیدگاهی روانشناختی درباره ی روان نژندی وسواسی-جبری عرضه کرد. او معتقد بود تمام بیماران وسواسی شخصیتی نابهنجار دارند که با اضطراب، نگرانی بیش از حد، فقدان انرژی و تردید همراه است. ژانه، درمانی را برای آیین های وسواسی توصیف کرد که با آنچه بعدها به نام رفتار درمانی شکل گرفت، هماهنگی داشت. ...

انواع اختلال وسواسی جبری

انواع مختلفی از اختلال وسواسی جبری وجود دارد که عبارتند از وسواس های فکری که شامل پرخاشگرانه، آلودگی، جنسی، مذهبی، نیاز به قرینه بودن و جسمی و وسواس های عملی شامل شست و شو، وارسی، تکرار کردن، شمارش، نظم و ترتیب و جمع کردن و انبار کردن می باشد.

شیوع

وسواس، یک بیماری مزمن و ناتوان کننده است و معمولا سبب اختلال در کارکردهای اجتماعیشغلی و خانوادگی می شود. 10 درصد مراجعین سرپایی روانپزشکی را بیماران وسواسی تشکیل می دهند. شیوع اختلال وسواسی اجباری در طول عمر در جمعیت عمومی 2 تا 3 درصد بر آورد شده است به طوری که پس از ترس مرضی، اختلال وابسته به مواد واختلالهای افسردگی در ردیف چهارم از شایعترین تشخیص های روانپزشکی قرار دارد. میانگین سن شروع بیماری حدود 20 سالگی است. هر چند در مردها سن شروع پایین تر (حدود 19 سالگی) از زنها (حدود 32 سالگی) است. در مجموع، تقریبا در دو سوم بیماران شروع علائم قبل از 25 سالگی است و در کمتر از 15 درصد موارد علائم پس از 35 سالگی شروع می شود. اختلال وسواسی جبری ممکن است در نوجوانی یا کودکی، و در مواردی حتی در 2 سالگی شروع شوند. افراد مجرد بیش تر ازافراد متاهل به اختلال وسواسی جبری مبتلا می شوند هر چند این یافته احتمالا بازتاب مشکل بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری در حفظ روابط است. ...

کارکردهای اجرایی و شواهد عصب روانشناختی در وسواس

اخیرا در طول دو دهه اخیر، پیشرفت های حاصله در علوم عصب شناختی بر امکان تاثیر مکانیسم های عصب روانشناختی و عصب زیست شناختی در سبب شناسی از این اختلال، پرتو افشانی کرده اند. بررسی ارتباط بین مغز و رفتار در اختلال وسواسی اجباری نیز مورد توجه قرار گرفته است و تلاش برای کسب آگاهی بیشتر و ربط دادن یافته های به دست آمده با ناهنجاری های عصب روانشناختی در این اختلال ادامه دارد. چنین پیشرفت هایی مدل های پیشین آسیب شناختی از اختلال وسواسی جبری را انسجام بخشیده و نقش زیربنایی ساختارهای اضطراب، یادگیری، توجه، حافظه و طیفی از کارکردهایی اجرایی مغزی را که با الگوی نشانه های این اختلال مرتبط می باشد، در سبب شناسی از وسواس تبیین می نماید. یافته های پژوهش های عصب روان شناسی حاکی از آن است که افراد مبتلا به این اختلال دارای نقص و نارسایی در برخی عملکردهای شناختی شامل توجه، حافظه، کارکردهای اجرایی، مهارت دیداری فضایی و همچنین سرعت پردازش اطلاعات می باشد. کارکردهای اجرایی به امور شناختی سطح بالای فرد مانند اراده، افکار هدفمند، برنامه ریزی، خودآگاهی و خودپایی رفتار اطلاق می شود. این کارکرد با سلامت قطعه پیشانی (5) مغزی ارتباط مستقیم دارد. ...

فهرست مطالب:

مرور اجمالی بر تاریخچه وسواس

انواع فرعی اختلال وسواسی جبری

سبب شناسی

عوامل زیست شناختی

عوامل رفتاری

عوامل روانی اجتماعی

احساس دوگانه

تفکر سحرآمیز

تشخیص وسواس

ویژگی های بالینی

الگوهای علایم وسواس

علایم وسواسی جبری در بزرگسالان

معاینه وضعیت روانی

وسواس فکری

تشخیص افتراقی

اختلالات طبی

وسواس عملی

سایر اختلالات روانی

سیر و پیش آگهی

درمان دارویی

مهار کننده های اختصاصی جذب مجدد سروتونین

سایر داروها

رفتار درمانی

روان درمانی

سایر درمان ها

کارکردهای شناختی، نوروسایکولوژیک و نورولوژیک بیماران وسواسی

کارکردهای اجرایی و شواهد عصب روانشناختی در وسواس

نظریه های روان شناختی تبیین کننده و ارایه دهنده الگوی درمانی وسواس

مفهوم سازی رفتاری وسواس

مفهوم سازی شناختی وسواس

مدل های شناختی مبتنی بر ارزیابی

آمیختگی اندیشهکنش

مدل فرا شناختی

راهبردهای کنترل فکر و وسواس

تردید وسواسی

مدل شناختی مبتنی بر استنتاج

سوگیری های پردازش اطلاعات در وسواس

حیطه ی باورهای مختص وسواس

کارکرد اجرایی

توانبخشی شناختی

انواع توانبخشی شناختی

مدل های توانبخشی شناختی

اصول توانبخشی شناختی

مروری بر مطالعات پیشین در حوزه توان بخشی شناختی و کارکرد اجرایی در اختلال وسواسی جبری