مقاله تعیین ارتباط بین سلامت روان و شیوه‌های مدارا در دانشجویان جدید الورد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی

«چكیده»

سابقه و هدف:

سلامت روان از موضوعات بحث‌انگیز در روانپزشكی است. از جمله عوامل مرتبط با آن توانایی مدارای افراد با تغییرات و استرس‌ها می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی سلامت روان و شیوه‌های مدارا در دانشجویان جدید الورود (مهرماه 83) دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی انجام پذیرفت.

مواد و روشها:

این پژوهش بر روی 249 نفر از دانشجویان پنج دانشكدة دندانپزشكی، پزشكی، پرستاری و مامایی، تغذیه و توانبخشی به شیوة مقطعی و با استفاده از پرسشنامه‌های سلامت عمومی 28 سؤالی (GHQ-2-8)، پرسشنامه مدارای بلینگز و موس و یك پرسشنامه اطلاعات دموگرافیك انجام و با شیوه‌های آماری كای‌دو و T-Student Test تجزیه و تحلیل گردید.

یافته‌ها:

در كل 1/36%‌ از دانشجویان مورد مطالعه امتیاز بزرگتر یا مساوی نمرة برش در   GHQ (نمره 23) را بدست آوردند كه بین دو جنس تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/0P>).

افرادی كه با استفاده از GHQ به عنوان مشكوك به اختلالات روان‌پزشكی تلقی می‌شوند (نمره بالاتر یا مساوی با نمرة برش)، بیش از بقیه از راهبرد مدارای جسمانی كردن و مهار هیجانی استفاده می‌نمودند (05/0P<) و افراد با امتیاز كمتر از نمرة برش در GHQ (افراد با سلامت روان بیشتر) از توانایی حل مسأله و ارزیابی شناختی بیشتری برخوردار بودند (05/0P<).

از نظر جلب حمایت اجتماعی بین دو گروه با امتیاز GHQ كمتر از نمرة برش (نمره 23) و امتیاز بالاتر یا مساوی نمره برش تفاوت معناداری بدست نیامد.

وضعیت سلامت روان افراد با متغیرهای جنس، تأهل، رشته تحصیلی، تعداد دفعات شركت در كنكور، وضعیت رضایتمندی از رشته تحصیلی و عوامل مؤثر در انتخاب رشته تحصیلی ارتباط معنادار آماری نداشت.

نتیجه‌گیری:

افراد با سلامت روانی بیشتر از شیوه‌های مدارای فعال و مؤثرتری استفاده كرده، بیشتر اقدام به ارزیابی شناختی مشكلات و یافتن راه‌حل می‌نمایند. باتوجه به جدایی ناپذیری استرس‌ها از روند زندگی و تحصیل، آموزش شیوه‌های مؤثر مدارا به دانشجویان خصوصاً در ابتدای دوران تحصیل می‌تواند مصونیت آنها را در برابر پریشانی روانی افزایش دهد.

واژگان كلیدی: سلامت روان، مدار  GHQ 

«مقدمه»

موضوع سلامت روان از موضوعات بحث‌برانگیز در روان‌پزشكی است. از جمله عوامل مرتبط با سلامت روان، توانایی مدارای افراد با تغییرات و استرس‌ها می‌باشد كه به نظر می‌رسد این دو رابطه‌ای دوجانبه با یكدیگر داشته باشند. یعنی برخورداری از توانایی انطباق و مدارای بهتر، در حفظ سلامت روان افراد دخیل است و از طرفی برخورداری از سلامت روان، اتخاذ شیوه‌های انطباقی را در پی خواهد داشت.(1)

از جمله مهارتهای مدارا (Coping) می‌توان به شیوه‌های مدارای مشكل‌مدار (Problem-focused) و مدارای هیجان‌مدار (Emotion-focused) اشاره كرد كه در شیوه‌های مشكل‌مدار شخص می‌تواند به مسأله یا وضعیت خاصی كه پیش آمده بپردازد و به دنبال راهی باشد برای تغییر دادن وضعیت و اجتناب از آن در آینده. در شیوة هیجان‌مدار، شخص می‌تواند حواس خود را بر تسكین و تخفیف هیجانات همراه با موقعیت پرفشار متمركز می‌كند، حتی اگر نتواند آن موقعیت پرفشار را تغییر دهد. اكثر مردم در مواجهه با استرس از هر دو نوع مدارا استفاده می‌كنند.(1)

چهار نوع اساسی فرایند مدارا وجود دارد كه عبارتند از (2):

الف) مدارای روی‌آوری- شناختی (Cognitive-approach coping): تجزیه و تحلیل شناختی و ارزیابی مجدد مثبت، پذیرش مسئولیت و خویشتنداری.

ب) مدارای روی‌آوری- رفتاری (Behavioral-approach coping): شامل جستجوی راهنمایی و حمایت و به كارگیری عمل معینی متناسب از قبیل مدارای مبتنی بر حل مسأله در رویارویی مستقیم با یك رویداد و پیامد آن است.

ج) مدارای اجتنابی- شناختی (Cognitive-avoidance coping): شامل پاسخهایی كه هدف آن انكار یا به حداقل رساندن جدیت یك بحران یا پیامدهای آنست.

د) مدارای اجتنابی- رفتاری (Behavioral-avoidance coping): شامل مشوقهای جایگزین است كه در آن شخص سعی می‌كند درگیر فعالیتهای جدید شود و آنها را به عنوان جایگزین فقدان‌های ناشی از بحران‌ها تعیین كند. افرادی كه در موقعیتهای پرفشار از مدارای مشكل‌مدار استفاده می‌كنند كمتر دچار افسردگی می‌شوند.(1)

در پژوهشی در سال (3 و1992) مشخص شد كه دانشجویانی كه از مكانیسمهای مدارای درگیر شدن یا روی آوردن (Engagement) استفاده می‌كنند از میزان افسردگی كمتری نسبت به گروهی كه از مكانیسمهای اجتنابی استفاده می‌كنند برخوردارند(3) در مطالعه‌ای دیده شد كه شیوه‌های فعال‌مدارا (Active coping styles) دارای ارتباط منفی با پریشانی روانی بود.(4) در بررسی دیگری مشخص شد كه نمرات كسب شده در آزمونهای مشكل‌مدار تحت تأثیر افسردگی و مدارای هیجان‌مدار تحت تأثیر میزان اضطراب واقع می‌شوند ولی شیوه‌های مدارای اجتنابی بطور قابل توجهی از میزان اضطراب و افسردگی افراد متأثر نمی‌شوند.(5)

در بررسی دیگری در انگلستان دیده شد، افراد مشكوك به ابتلا به اختلالات روانپزشكی (براساس آزمون GHQ) از مكانیسمهای مدارای رفتاری- اجتنابی و انكار بیش از سایر افراد استفاده می‌كنند.(6)

نتایج تحقیقات موس و شافر (1993) بیانگر آن است كه اكثر افرادی كه بیشتر بر مدارای روی‌آوری متكی‌اند، در زندگی بهتر با عوامل استرس‌زا سازگار می‌شوند و نشانگان روان‌شناختی كمتری را تجربه می‌كنند.(2)

این مطالعه با هدف بررسی سلامت روان و شیوه‌های مدارا و بررسی ارتباط بین این دو در دانشجویان جدیدالورود (مهرماه 83) دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی انجام پذیرفت.

 - Coping

  General Health Questionnaire