تحقیق تاریخ سیاسی ائمه

صفحه چشمه جوشان تاریخ اسلام و سیره اولیاء دین، منبع فیاضی است که همیشه برای همگان درسهای زندگی ساز داشته و دارد.

از آنجا که ما به اسوه بودن معصومین در همه جهات معتقدیم، توفیق الگوگیری از آنان را جز در سایه شناخت سیره و شیوه آنان به دست نمی آوریم.

بعد سیاسی زندگی امامان و سیره اجتماعی و مبارزاتی آنان کمتر مورد بحث و تحقیق و عرضه قرار گرفته است. به همین دلیل، شناخت تاریخ سیاسی ائمه از ضرورت و اولویت بیشتری برخوردار است.

طرح و تبیین بعد سیاسی و مبارزاتی معصومین(ع)، آرزویی است که فرزانگان امت و شیفتگان تاریخ امامان، پیوسته داشته اند و دارند و با وجود کارهای ارزشمندی که در دهه های اخیر انجام گرفته، تاکنون حق این مطلب ادا نشده است و حرفهای گفتنی و زمینه کاوش در ابعاد و زوایای ناشناخته، هنوز بسیار است.

خوشبختانه مراکز و افرادی هم به تتبع و تدوین این گوشه مهم از تاریخ اسلام مشغولند وامید می رود که ثمردهی این تلاشها و به بار نشستن و عرضه شدن محصول این تحقیقات خیلی به درازا نکشد و مشتاقان هرچه زودتر، به تماشای دستاورد این تلاش مقدس بنشینند. ...

مشکلات خاص تاریخ ائمه

نارسایی ها و مشکلاتی که در بررسی خصوص تاریخ سیاسی ائمه شیعه و حرکتهای انقلابی شیعیان و علویون وجود دارد، یک قسمت مربوط به ذات عمل و نفس حوادث تاریخی و اطلاع انسان و مورخ از وقایع است، بخشی هم مربوط می شود به کتب تاریخ و دیدگاههای مورخین و مقدار آزادی یا وابستگی آنان به دربار خلافت، یا قدرتهای استعماری.

موضع و نوع مبارزه ائمه

در چنان شرایط خفقان بار، ائمه چه موضعی داشتند و چگونه عمل می کردند؟ مواضعی که در ذهن می تواند تصور مرد و احتمال داد. سه موضع است:

1 - موضع تهاجمی

2 - موضع تدافعی

3 - موضع تسلیمی

از این سه موضع، آن چه مسلم است، این است که ائمه، موضع تسلیمی هرگز نداشته اند و با توجه به این که آنان، قرآن ناطق و اسلام مجسم بودند و سخن و عملشان برای مردم، حجت بود، عملشان هم برخاسته از مکتب و بیانگر معیارهای الهی بود، سکوت و تسلیم و سازشکاری و مداهنه، هرگز در قاموس ائمه (ع) نمی گنجید.

می ماند دو موضع دیگر.

در بعضی از دوره ها، ائمه موضع هجومی هم داشتند، مانند زمان امام علی (ع) و امام حسین (ع) و قسمتی از دوره امام مجتبی (ع) ولی اکثر موضع ائمه، تدافعی بود. هم دفاع از مکتب و حفظ شرافت و تعهد و موضع راستین امامت، هم حفظ نیروهای ساخته شده شیعه برای فرصت مناسب آن چه که در فرهنگ ما به نام تقیه نه به معنای فعالیت نکردن (معنای انحرافی) بلکه تقیه به معنای فعالیت مخفی کردن (معنای صحیح) و با ساختن نیروهای مفید و حفظ و نگهداری آنها برای روزی که لازم باشد، می کوشیدند که حداقل تلفات را در برخورد با رژیمها بدهند، و امام صادق فرموده است: التقیه من دینی و دین آبائی... .