پایان نامه بررسی تاثیر توانمندسازی ضابطین در رعایت حقوق متهمین

پایان نامه بررسی تاثیر توانمندسازی ضابطین در رعایت حقوق متهمین

چكیده

امروزه رعایت حقوق متهمین یكی از مباحث بسیار مهم حقوق شهروندی است. حفظ حقوق متهمین ارتباط تنگاتنگی با اقدامات و تصمیمات ضابطین دارد. این مهم  وقتی تحقق می­یابد که اولاً قانون در مورد آنها شفافیت لازم را داشته باشد ثانیاً نسبت به اجرای آن برنامه­ریزی و نظارت لازم صورت گیرد. در این راستا ضابطین نیز باید نسبت به مسائل قانونی و رعایت حقوق متهمین و مجازات نقض آنها آگاهی کافی داشته و در اجرای آن دقت لازم را نمایند. محقق در این پژوهش كه از نوع كاربردی و با استفاده از روش” كتابخانه ای- اسنادی” اطلاعات لازم را گردآوری نموده، بر این عقیده است كه در حال حاضر با توجه به پیچیدگی، تنوع و افزایش جرائم، حقوق شهروندی متهمان در زمان تحقیقات مقدماتی به نحو مطلوب و قانونمند رعایت نمی گردد. بنابراین با توجه به نگاه دین مبین اسلام و قانون گذار به حقوق متهمان و بویژه موقعیت خاص ایران اسلامی در جهان امروز، ضابطین كه در نوك پیكان و برخورد اولیه با متهمان قرار دارند، باید ضمن درك و تدبیر این موقعیت، تمهیدات لازم را با توجه به موارد قانونی در نظر بگیرند. هدف این پژوهش بررسی و ارائه راهكار های لازم جهت توانمند سازی ضابطین به منظور رعایت حقوق متهمین می باشد. در این پژوهش موضوعات جزء به جزء توصیف و تشریح گردیده و ضمن بررسی وضعیت موجود، میزان توانمندی ضابطین در رعایت حقوق متهمین با گردآوری اطلاعات از مجموعه قوانین موجود در نظام جمهوری اسلامی ایران و نیز آیین­نامه ها و دستورالعمل­های قانونی و همچنین مطالعه میدانی صدها پرونده متشکله توسط ضابطین در كلانتری و پاسگاه­های سراسر کشور با همكاری و همراهی كارشناسان خبره انتظامی و قضایی، مصاحبه با كاركنان و فرماندهان مربوطه مورد ارزیابی قرار گرفته است . 

واژگان كلیدی: ضابط، حقوق، متهم، حقوق شهروندی، توانمندسازی

مقدمه

ای مردم، ما همه افراد نوع شما را از یك مرد و زن آفریدیم و شما را قبیله های بزرگ و كوچك قرار دادیم تا همدیگر را بشناسید -پس در میان شما برتری نژادی نیست-  بلكه مسلماً گرامی­ترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست( حجرات ، آیه 13).

از زمان تشكیل جوامع انسانی و ارتباط آنها با یكدیگر، ضرورت تدوین قوانین و مقرراتی كه ضامن حفظ حقوق شهروندان و برخورد مناسب با هنجارشكنان و متجاوزین به حقوق دیگران باشد در ذهن حاكمان و اندیشمندان شكل گرفت. با مطالعه تاریخ، شاهد فراز و نشیب­های زیادی در تدوین قوانین و مقررات مذكور می باشیم. روزگاری شکنجه متهمان قانونی بود و قضات بر آن قاعده وضع می­کردند، اصل برائت در برابر اصل محکومیت بسیار كم رنگ و بعضا به حساب نمی­آمد. آنچه اهمیت داشت یافتن متهمی بود که اقرار کند و محکمه­ای که تنها شاهدش خود متهم بود و می­باید بی گناهی خود را ثابت می­کرد، در غیر این صورت مجازات و كیفر در انتظارش بود. 

فهرست مطالب

فصل اول کلیات پژوهش.... 1

مقدمه. 2

طرح مساله. 4

اهمیت موضوع. 5

اهداف  پژوهش.... 5

اهدف اصلی.. 5

اهداف فرعی.. 5

فرضیه های تحقیق.. 6

سؤالات پژوهش.... 6

سؤال اصلی.. 6

سؤال های فرعی.. 6

قلمرو تحقیق.. 6

تعاریف نظری و عملیاتی واژگان تخصصی.. 7

الف)حقوق.. 7

ب) شهروند. 7

ج) متهم. 7

د)ضابط.. 8

پلیس.... 8

هـ) توانمند سازی.. 9

خلاصه فصل اول. 10

فصل دوم مبانی نظری و ادبیات پژوهش.... 11

مقدمه. 12

مبانی نظری و ادبیات پژوهش.... 12

الف- تاریخچه ضابطین در ایران ( دوره ناصری تا پایان دوره پهلوی ) 12

ب- تاریخچه ضابطین در جمهوری اسلامی ایران. 14

نگاهی به حقوق متهم در جهان ، اسلام و ایران. 15

حقوق متهم از نگاه منشور كوروش.... 15

حقوق متهم از نگاه اعلامیه جهانی حقوق بشر. 16

حقوق متهم از نگاه اسلام. 18

حقوق متهم در ایران (دوره ناصری تا پایان دوره پهلوی) 27

حقوق متهم در جمهوری اسلامی ایران. 29

متن مستندات قانونی.. 33

الف: قانون اساسی.. 33

ب: قانون مجازات اسلامی.. 34

ج: قانون آئین دادرسی كیفری.. 36

د : قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی.. 36

كشف جرم و حقوق متهم : 38

1-كشف جرم. 38

2- تحقیقات مقدماتی.. 38

3- حفظ آثار و دلایل جرم. 39

الف)آثار و دلایل منقول جرم. 39

ب) آثار و دلایل غیر منقول جرم. 39

ج) آثار و دلایل بینابین جرم. 40

4-جلوگیری از فرار متهم و مخفی شدن متهم. 40

5- ابلاغ اوراق  و اجرای احكام قضایی.. 40

6- اجرای تصمیمات و دستورات قضایی.. 41

حقوق متهم و مجازات های قانونی نقض آن. 41

حقوق متهم در بازرسی و تفتیش ها 41

مجازات های قانونی در نقض حقوق متهم در بازرسی و تفتیش ها 42

حقوق متهم در احضار و دستگیری ها 43

مجازات نقض حقوق متهم در احضار و دستگیری ها 44

حقوق متهم در حین بازجویی وتحقیق.. 45

مجازات نقض حقوق متهم در حین بازجویی وتحقیق.. 45

حقوق متهم هنگام تحت نظربودن و بازداشت... 48

مجازات نقض حقوق متهم هنگام تحت نظر بودن و بازداشت... 48

انواع بدرقه متهم، تهدیدهای هنگام بدرقه و حقوق متهم در این خصوص.... 49

الف - انواع بدرقه. 49

ب- تهدیدها هنگام بدرقه متهم. 49

ج - حقوق متهم هنگام بدرقه. 50

توانمند سازی.. 51

توانمند سازی به مثابه یک مفهوم انگیزشی.. 52

اهمیت و ضرورت توانمندسازی.. 54

علل گرایش سازمان ها به توانمند سازی.. 55

مهمترین محرک های درونی توانمند سازی.. 55

مهمترین محرک های بیرونی توانمند سازی.. 57

رویکرد های توانمند سازی.. 58

رویکرد مکانیکی.. 58

جداول رویکرد های توانمند سازی کارکنان. 59

موانع  توانمند سازی کارکنان. 60

موانع ساختاری.. 60

موانع رفتاری.. 60

موانع محیطی.. 61

ابعاد توانمند سازی.. 61

پیامدهای توانمند سازی.. 62

الف: پیامد های نگرشی.. 62

ب:پیامد های رفتاری.. 63

شایستگی رهبران توانمندسازی.. 65

راهبرد های توانمندسازی.. 65

در یك كلام توانمندسازی فرایندی است که در آن. 65

سوابق پژوهشی.. 66

عناوین سایر پایان نامه های نزدیك به موضوع پژوهش.... 68

چارچوب نظری.. 69

الف – مدل مفهومی.. 69

ب- مدل تحلیلی ( عملیاتی‌ ) 70

خلاصه فصل دوم. 71

فصل سوم روش تحقیق.. 72 

مقدمه. 73

نوع پژوهش.... 73

روش پژوهش.... 73

جامعه آماری.. 73

معرفی جامعه نمونه. 73

قلمرو زمانی و مكانی پژوهش.... 73

روایی (اعتبار) ابزار سنجش.... 74

پایایی(قابلیت اعتماد) ابزار سنجش.... 74

روش تحلیل داده ها 75

الف- استنادی.. 75

ب- تحلیلی.. 75

ج- استنباطی.. 75

خلاصه فصل سوم. 76

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها 77

مقدمه. 78

تجزیه و تحلیل موضوع های تحقیق.. 78

تعریف لغوی مجرم. 78

تعریف اصطلاحی مجرم. 78

عناصر تشكیل دهنده جرم. 80

1- عنصر مادی جرم. 80

2-عنصر قانونی.. 81

3-عنصر معنوی جرم. 81

ضابطین و وظایف آنان. 81

وظایف ضابطین عام. 81

محدودیت های ضابطین.. 82

الف) محدویت های دائمی.. 82

ب- محدودیت های موقتی.. 84

1 - مردم (جامعه) 85

2 - سلسله مراتب... 85

3- مقام قضایی.. 85

4- متهم. 87

خلاصه فصل چهارم. 88

فصل پنجم نتایج و پیشنهادها 89

مقدمه. 90

پاسخ به سؤالات تحقیق.. 90

سوال اصلی.. 90

1- مشخص بودن اهداف، مسئولیت ها و اختیارات در سازمان. 90

2- غنی‌سازی مشاغل و ارتقای شغلی کارکنان. 90

3- روحیات و تعلق سازمانی.. 91

توجه به آثار و نتایج مثبت كار. 92

آثار خستگی ناپذیری، جدیت و پشتكار. 92

4- اعتماد، صمیمیت و صداقت... 93

5-تشخیص و قدردانی.. 94

6-مشارکت و کارگروهی.. 94

7- ارتباطات... 95

8- محیط‌کاری.. 96

9- بهینه‌سازی فرایندها و روشهای کاری.. 96

10- اطلاعات، دانش و مهارت شغلی.. 96

سوالات فرعی.. 98

1- اصولا متهمین در حقوق موضوعه ایران دارای چه حق و امتیازی هستند؟. 98

تكالیف ضابطین در مرحله دستگیری و بازجویی متهم. 98

جرایم مشهود. 98

وظایف و تكالیف مأموران پلیس در جرایم مشهود. 99

جرایم غیر مشهود. 100

بازجویی.. 101

عمل وفق قانون. 101

حقوق متهم در مرحله رسیدگی در دادگاه 101

عدم مدخله درحریم خصوصی افراد. 102

رعایت قانونی بودن توقیف.... 102

ممنوعیت اقرار اجباری.. 103

2- چرا باید برای متهمین حقوقی قائل شویم؟. 104

3- نقض حقوق متهمین توسط ضابطین چه مجازات های قانونی را در پی خواهد داشت؟. 105

4- نقش و وظایف ضابطین در مقام ضابط دادگستری و وظایف سازمانی چگونه قابل تبیین است؟. 105

5- توانمند نمودن ضابطان چه فوایدی برای سازمان و ضابطین دارد؟. 106

فواید توانمند سازی.. 106

سطوح توانمندسازی.. 106

1 – توانمندسازی سازمانی.. 106

1/1 -اصلاح ساختار و سازمان. 107

2/1 –كمبود امكانات و تجهیزات... 108

3/1 -تحت نظرگاههای كوپ... 108

2- توانمندسازی فردی.. 110

1/2-  مهارتهای حل مسئله. 110

اهم موضوعات آموزشی.. 110

2/2 - مهارت‌های پشتیبانی و تجهیز منابع. 112

محدودیت های تحقیق.. 112

پیشنهادها 113

1- تاسیس دانشكده حقوق در دانشگاه علوم انتظامی امین ناجا 113

2- ایجاد و راه اندازی دادسرای مجازی در سامانه. 114

3- تدوین قانون مسئولیت بزه دیده در وقوع جرایم. 114

4- تقسیم بندی متهمین بر اساس نوع اتهام (برای نگهداری و بدرقه) 115

خلاصه فصل پنجم. 117

فهرست منابع. 118

منابع فارسی.. 118

منابع لاتین.. 121